MILAN

Σύμφωνα με τον Μ.Ζ. Κοπιδάκη, «ο Κάρολος Μαρξ κατά τη διάρκεια της ζωής του, αλλά ιδίως μετά θάνατον ενέπνευσε αισθήματα λατρείας και ακατάλλακτου μίσους. Τα αισθήματα αυτά εκφράστηκαν με όρους λαϊκής ή αριστοκρατικής, δηλαδή αρχαιοελληνικής θρησκευτικότητας. Για τους αγιογράφους του ήταν ο ολύμπιος  Δίας και ο Προμηθεύς ελευθερωτής. Για τους δαιμονολόγους του ο δαίμων Σαλώχ και ο Αντίχριστος. Για τους σοσιαλιστές που είχαν χριστιανική αγωγή ο Μαρξ ήταν ο νέος Προφήτης και ο Μεσσίας.

»Το έργο του άθεου φιλοσόφου βρίθει από βιβλικά παραθέματα και εκκλησιαστικούς όρους. Δυσνόητοι όροι της πολιτικής οικονομίας διασαφηνίζονται με αναλογίες και συγκρίσεις θεολογικές. Το χρήμα για παράδειγμα προσλαμβάνει θεϊκές ιδιότητες: είναι πανταχού παρόν και παντοδύναμο.

»Το Μανιφέστο του Κουμμουνιστικού Κόμματος είναι ταυτόχρονα θεωρία της ιστορίας, οδηγός επαναστατικής δράσης, ανάλυση της οικονομίας και καταγγελία της ανισότητας. Όμως η επιτυχία του οφείλεται και σε δύο άλλους παράγοντες. Ο πρώτος είναι η λογοτεχνικότητά του και ο δεύτερος η “θεολογική” του διάσταση. Το Μανιφέστο εμφανίζεται ως εκκοσμικευμένη Αποκάλυψη, ως προφητεία και ως εσχατολογικό και σωτηριολογικό κήρυγμα.

»Η επανανάγνωση του έργου του Μαρξ που επιχειρούν τις τελευταίες δεκαετίες αναλυτικοί φιλόσοφοι θα μας αποκαλύψει πολλά για την οδυνηρή σχέση έλξης και απώθησης που διατήρησε εφ’ όρου ζωής ο φιλόσοφος με τη Βίβλο».

Σχετικά με το θέμα «Μαρξ: επιστημονικός σοσιαλισμός ή θρησκευτική επαγγελία;», ο Γιάννης Βενέρης σημειώνει: «Ο Μαρξ, ο Ένγκελς και όλοι οι μετέπειτα μαρξιστές εργάστηκαν για τη διατύπωση επιστημονικής θεωρίας του σοσιαλισμού, που θα μπορούσε να προσφέρει καθοδήγηση στην πολιτική δράση της εργατικής τάξης για την κατάληψη της κρατικής εξουσίας με επαναστατικό τρόπο, και στην οικοδόμηση νέας, αταξικής κοινωνίας, που θα ικανοποιούσε όλες τις ανάγκες των μελών της. Φαίνεται τουλάχιστον παράδοξο ότι οι οικονομίες και οι κοινωνίες που “οικοδομήθηκαν” με βάση αυτή την επιστημονική θεωρία κατέρρευσαν ή επιβιώνουν με τον τρόπο που επιβιώνουν».

Στην ομιλία του ο Γιάννης Βενέρης αναζητά τις θεωρητικές καταβολές των προβλημάτων και τις ανιχνεύει περισσότερο σε ελλείψεις στον θεωρητικό πυρήνα που διατύπωσε ο ίδιος ο Μαρξ, παρά στις «αλλοιώσεις» που αναμφίβολα δημιούργησαν οι επίγονοι, ελλείψεις που μετά βίας επέτρεψαν στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού να ακολουθήσουν τη βιομηχανική επανάσταση, αλλά ανέστειλαν την ένταξή τους στο ρεύμα της πληροφορικής επανάστασης. Οι προσπάθειες διορθώσεων ήταν στην κατεύθυνση του καπιταλισμού, που επανήλθε ως αναγκαιότητα παρά ως υπονόμευση.

Οι θεωρίες του Κάρολου Μαρξ, η θεολογική τους διάσταση αλλά και οι καταβολές των ελλείψεών τους βρίσκονται στο επίκεντρο του διαχρονικού προβληματισμού που θα απασχολήσει στις 23 Μαΐου τους δύο εκλεκτούς καλεσμένους του Megaron Plus. To κοινό που θα παρακολουθήσει την ενδιαφέρουσα αυτή συζήτηση, θα έχει την ευκαιρία να συνομιλήσει με τους ομιλητές και θα θέσει τις ερωτήσεις του.